Over het meer waait de wind en hij beweegt de oppervlakte van het water. Zo kunnen de werkingen van het onzichtbare zichtbaar worden. Het teken bestaat boven en beneden uit vaste lijnen, terwijl het in het midden onderbroken – vrij – is. Dat wijst er op dat het hart vrij is van vooringenomenheid, zodat het in staat is tot opname van de waarheid. Elk van de beide trigrammen heeft daarentegen in het midden een vaste lijn. Dat wijst op de kracht van de innerlijke waarheid in haar werkingen.
De eigenschappen der trigrammen zijn: boven zachtmoedigheid, toegeeflijkheid jegens de lageren, en beneden: blijdschap in de gehoorzaamheid jegens de hogeren. Zulke toestanden scheppen de basis voor een wederkerig vertrouwen, dat het succes mogelijk maakt.
Het teken Foe (waarheid) is eigenlijk het beeld van een vogelpoot boven een van de jongen. Dat wekt de gedachte aan broeden. Het ei is hol. De kracht van het lichte moet het leven er van buiten in brengen. Anderzijds moet er van binnen toch reeds een kiem van leven aanwezig zijn, opdat het leven gewekt kan worden. Aan deze gedachten kan men bespiegelingen vastknopen die heel ver gaan.
HET OORDEEL
Innerlijke waarheid: zwijnen en vissen. Heil!
Het is bevorderlijk het grote water over te steken.
Bevorderlijk is standvastigheid.
Zwijnen en vissen behoren tot de dieren die het minst voor de mens open staan en daarom het moeilijkst te beïnvloeden zijn. De kracht van de innerlijke waarheid moet een hoge graad hebben bereikt voordat haar invloed zich tot zulke wezens uitstrekt. Als men met even weerspannige, moeilijk te beïnvloeden mensen te doen heeft, berust het gehele geheim van een goed resultaat daarop dat men de toegang tot hun wezen vindt. Allereerst moet men zich innerlijk geheel vrij maken van zijn vooringenomenheid, en de psyche van de ander geheel onbevangen op zich laten inwerken; dan komt men hem innerlijk nader, men begrijpt hem en krijgt vat op hem, zodat de kracht van de eigen persoonlijkheid door de geopende poort invloed op de ander verkrijgt. Als op deze wijze alle hinderpalen overwonnen kunnen worden kan men ook de gevaarlijkste dingen ondernemen – zoals het oversteken van het grote water – het zal gelukken. Het is alleen van belang dat men goed begrijpt waarop de kracht van de innerlijke waarheid berust. Zij is niet identiek met eenvoudige intimiteit of stille aanhankelijkheid. Zulke persoonlijke banden kan men ook onder rovers vinden. Ook in dat geval gaat er weliswaar een kracht van uit, maar die leidt niet tot geluk, omdat ze niet onoverwinnelijk is. Elk samengaan op grond van een belangengemeenschap gaat slechts tot een zeker punt. Waar de belangengemeenschap ophoudt houdt ook het samengaan op en slaat de intiemste vriendschap vaak om in haat. Alleen wanneer de grondslag het rechtvaardige – de bestendigheid – is blijft de band zo vast dat ze alles overwint.
HET BEELD
Boven het meer is de wind:
Het beeld van de Innerlijke Waarheid.
Zo bespreekt de edele de strafzaken
Om executies op te houden.
De wind brengt het water in beweging door erin door te dringen. Zo tracht de edele, wanneer hij de misslagen der mensen moet berechten, hun innerlijke beweegredenen te begrijpen, teneinde de omstandigheden liefdevol te kunnen beoordelen. De gehele antieke rechtspraak der Chinezen berustte op dit principe. Een diep inzicht dat vermag te vergeven gold als de hoogste rechtvaardigheid. Dit systeem liet niet na goede vruchten af te werpen; de opzet was: een zo sterke morele indruk te maken dat men niet bang behoefde te zijn voor het misbruiken van een dergelijke mildheid. Want deze sproot niet voort uit zwakheid maar uit een superieure klaarheid van geest.