Confucius (550-479 v. Chr.)
Confucius leefde in het staatje Lu, in het westen van de huidige provincie Shandong. Als zijn geboortedatum wordt 28 oktober aangehouden. Hij was de eerste filosoof en politieke raadgever wiens ideeën in detail zijn nagelaten. Hoewel hij een politiek ambt ambieerde, heeft hij het tijdens zijn leven niet verder gebracht dan leraar. Hij onderwees de klassieke werken.
Zijn ideeën waren voor die tijd conservatief en achteraf gezien in zekere zin achterhaald: zijn ideaal was een terugkeer naar de begintijd van de Zhou-dynastie met krachtige deugdzame heersers aan het hoofd van een min of meer centrale staat. Ideale heersers waren in zijn ogen de zgn. ‘mythische keizers’ (Yao, Shun en Yu), de koningen Wen en Wu van Zhou en de Hertog van Zhou. Van meer blijvende betekenis waren zijn uitwerkingen van wat we nu typische confucianistische morele thema’s noemen, zoals oprechtheid en de bovengenoemde zgn. ‘vijf relaties’.
Confucius heeft waarschijnlijk zelf nooit een belangrijk ambt uitgeoefend. Zijn beroemdheid heeft hij vooral te danken aan zijn talenten als leermeester. Zijn leerlingen – die vaak zelf meer succes hadden bij het verkrijgen van belangrijke ambten – hebben zijn stellingen neergelegd in een werk, Lunyu genaamd, meestal vertaald door de titel “Analecten”. Dit werk bestaat uit een groot aantal niet samenhangende spreuken, meestal voorafgegaan door “De meester zei..”.
Lao Tze (604 v.Chr. – 507 v.Chr.)
Lao Tze was een Chinese filosoof uit de 6e eeuw voor Christus en is naar men zegt de stichter van het taoïsme. Lao Tze’s achternaam was Li 李 en zijn naam was Er 耳. De naam Lao Tze of “Laozi” is een samentrekking van “Lao” (oud) en “zi” (meester) en betekent dus in feite “Oude Meester”.
Het verhaal gaat dat Lao Tze enige tijd als filosoof rondtrok, maar niemand tegenkwam die naar zijn waarheden wilde luisteren. Uiteindelijk gaf hij het op de mensen goede raad te geven en besloot hij de beschaafde wereld, in dit geval China, te verlaten. Aan de westgrens kwam Laozi echter een poortwachter tegen, die hem wist over te halen zijn ideeën in elk geval op te schrijven, omdat het zonde zou zijn als die helemaal verloren zouden gaan. Laozi zou hierop de Tao Te Ching (Boek van Weg en Deugd), een verzameling van 81 korte Chinese teksten, hebben geschreven.
Het is echter waarschijnlijk dat de Tao Te Tjing niet door één auteur geschreven is, maar een verzameling wijsheden van meerdere schrijvers is. Volgens geleerden dateert het werk van de tweede eeuw voor Christus.
Het beeld van de legendarische filosoof Lao Tze even buiten de stad Quanzhou, provincie Fujian. De naam ‘Lao Tze’ betekent letterlijk ‘Oude Meester’. Het wordt betwijfeld of Lao Tze een historisch figuur is geweest.
Quanzhou was een bloeiende havenstad tijdens de Song- en Yuan-dynastiën. Vroeger (o.a. bij Marco Polo) werd deze stad in Europa ‘Zaiton’ genoemd.
Uitspraken vanLao Tze
“Alle grote dingen komen voort uit het onbelangrijke. Daarom streeft de wijze nooit naar het grote. Op die manier kan hij grote dingen bereiken.”
“Alle wezens onder de hemel hebben hun oorsprong in het zijnde; het zijnde heeft zijn oorsprong in het niet-zijnde.”
“Alleen de liefde overwint,Alleen de liefde behoudt,Wanneer de hemel een mens wil behoeden vervult hij diens hart met liefde.”
“Als de Weg wordt gevolgd, gebruikt men paarden om akkers te ploegen. Als de Weg niet wordt gevolgd, gebruikt men paarden om oorlog te voeren.”
“Als iemand alles onder de hemel wil veroveren, moet hij van alle betrokkenheid afzien.”
“Als je goed naar de staart van de kikker kijkt, zie je dat hij er geen heeft.”
“Als je iets wilt pakken, moet je het heel even loslaten. Als je iets wilt loslaten, moet je het heel even pakken.”
“Als je troebel water met rust laat, wordt het vanzelf helder.”
“Als mensen niet bang zijn voor de dood, kun je hen niet met de dood bedreigen. Als mensen bang zijn voor de dood, kun je wijzen naar een beul.”
“Als niemand een ander kwaad doet, valt aan allen integriteit toe.”
“Als rijkdom en eer je hoogmoedig maken, is dat vragen om ongeluk. Je terugtrekken als je iets hebt voltooid, dat is de Weg.”
“Als woelig water tot rust komt, wordt het langzaam helder. Als iets traag in beweging komt, komt het langzaam tot leven.”
“Behandel goede mensen goed. Behandel niet-goede mensen ook goed. Zo komt goedheid tot stand.”
“De dappere die veel waagt, vindt de dood. De dapppere die weinig waagt, blijft leven.”
“De goedheid van het goed doen is niet de echte goedheid.”